سلطان سید احمد کبیر
در مطالعات و بررسی‌هایی که انجام گرفت، مشخص شد که سلطان سیداحمدکبیر مدفون در هرات در شجرۀ سادات حسینی که از طریق فرزندان امام زین‌العابدین(ع) به امام حسین(ع) می‌رسند جایگاهی ندارد، چون در رابطه با نسب حضرت ایشان سه روایت وجود دارد. به روایت اول نسب آن حضرت به امام موسی‌کاظم(ع) به روایت دوم به امام علی‌النقی(ع) و به روایت سوم به امام هادی(ع)می‌رسد.
برخی نویسندگانی که تحقیق کافی نکرده و مطالب را از اینجا و آنجا جمع آوری نموده و مطابق خواسته و سلیقۀ خود آنها را سازمان داده و منتشر می‌کنند، چنین پنداشته اند که سلطان سیداحمد کبیر(ره) که در هرات مدفون بوده و مسجدی بنام ایشان ساخته شده است، همان سیداحمد مشهور به «شاه برهنه» جدَ سادات حسینی یکاولنگ و سنگلاخ است. بنابراین، صفات سیداحمدکبیر مدفون در هرات را به شاه برهنه در یکاولنگ و صفات شاه برهنه را به سلطان سیداحمد کبیر در هرات نسبت داده و آنها را آگاهانه یا ناآگاهانه یکی ساخته‌اند.
در برخی شجره‌نامه‌های سادات حسینی نام سلطان سیداحمد کبیر نیز ثبت شده است، طوری‌که عده‌ای آن را معادل سید احمد (شاه برهنه) و عده‌ای دیگر در امتداد شاه برهنه – البته قبل از ایشان- قرار داده‌اند. در شجره نامه‌های سادات حسینی بیشتر سید احمد سِکین، سلطان سید احمد کبیر، نامیده شده است.
در مطالعات و بررسی‌هایی که انجام گرفت، مشخص شد که سلطان سیداحمدکبیر مدفون در هرات در شجرۀ سادات حسینی که از طریق فرزندان امام زین‌العابدین(ع) به امام حسین(ع) می‌رسند جایگاهی ندارد، چون در رابطه با نسب حضرت ایشان سه روایت وجود دارد. به روایت اول نسب آن حضرت به امام موسی‌کاظم(ع) به روایت دوم به امام علی‌النقی(ع) و به روایت سوم به امام هادی(ع)می‌رسد. بر اساس روایت اول شجرۀ سلطان سیداحمدکبیر به این شرح است:
سلطان سیداحمد کبیر ابن سیدجلال‌الدین احمد ملقب به سراج‌الدین مشهور به سیدجلال‌الدین بخارایی یا بخاری ابن علی‌اکبر ابن قاسم، ابن ابوالحسن، ابن محمود، ابن عج الله، ابن موسی‌الابرش، ابن محمداعرج، این موسی ابوسبحه، ابن ابراهیم الاصغر ملقب به مرتضی ابن ابراهیم، ابن امام موسی کاظم(ع). (5)
نسبنامۀ سلطان سید احمد کبیر به روایت
برخی نویسندگان صفات سیداحمدکبیر مدفون در هرات را به شاه برهنه در یکاولنگ و صفات شاه برهنه را به سلطان سیداحمد کبیر در هرات نسبت داده و آنها را آگاهانه یا ناآگاهانه یکی ساخته‌اند.
دوم از این قرار است:
سلطان سیداحمدکبیر ابن سیدجلال‌الدین احمد ملقب به سراج‌الدین مشهور به سیدجلال‌الدین بخارایی ابن سیدعلی ابوالمؤید ابن سیدجعفر ابوعبدالله ابن سیدمحمد صفی‌الله ابن سیداحمد بخاری ابن سیدمحمود ابن سیداحمد مقبول ابن سیدعبدالله ابن سیدعلی‌اصغر علاءالدین ابن سیدعبدالله جعفر ثانی ابن امام علی‌النقی(ع)(6)
و اما حضرت شاه برهنه(سیداحمد)، از طریق محمدبن زید شهید به امام زین‌العابدین(ع) می‌رسد، و در این مورد اختلافی وجود ندارد. بنابراین، شاه برهنه – که سلطان سیداحمد کبیر هم نامیده شده است- غیر از سلطان سیداحمد کبیر مدفون در هرات است.
حالاکه تفاوت میان شاه برهنه و سلطان سیداحمد کبیر مدفون در هرات مشخص شد، باید گفت که شش تن از سادات معظم بنام سلطان سیداحمد کبیر یاد شده اند:
1) سلطان سیداحمد کبیر، مشهور به «شاه برهنه» که مقیم یکاولنگ بود، از نسل امام زین‌العابدین(ع)، است که مرقدش در بغل توپ بامیان و به روایتی در قتلگاه ارض اقدس مشهد امام رضا(ع) قرار دارد. کتاب «قصص الانبیا» به ایشان تعلق دارد.
2) سلطان سیداحمد کبیر مدفون در هرات از نسل امام موسی کاظم(ع) است که برخی او را از اولادۀ امام علی‌النقی(ع) و امام هادی(ع) نیز دانسته‌اند.
3) سلطان سیداحمد کبیر، مشهور به «سید مردآغا» مدفون در دامنۀ کوه شیر دروازه، در منطقۀ چنداول کابل، که گمان می‌رود یکی از برادران امام رضا(ع) باشد. در سمت غربی قبر سید مرد، قبر خواهرش بنام «قبر بی بی» قرار دارد.
4) سلطان سیداحمد کبیر که مرقدش در روستای سرآسیاب در مسیر جادۀ کرمان در ایران قرار داشته و از نسل امام‌حسن مجتبی(ع) است.
5) سلطان سیداحمد که مزارش در روستای هزاوه از توابع شهرستان اراک در ایران قرار دارد با پنج واسطه به امام زین‌العابدین(ع) می‌رسد. سلطان سیداحمد ابن محمد ابن حسن ابن حسین ابن حنف الافطس، ابن علی‌اصغر ابن امام زین‌العابدین(ع). وی در اواسط نیمه اول قرن چهارم بخاطر این که از طرف عمال بنی‌عباس تحت تعقیب بود به اراک فعلی نزول اجلال نمود.
6) سلطان سید احمد کبیر، که نامش سید احمد سِکین است. سید احمد سکین، ملقب به سلطان سید احمد کبیر، با سه واسطه، از طریق زید شهید(ع) به امام زین العابدین(ع) می‌رسد.
نویسنده: سید محمدباقر مصباح زاده