بسم الله الرحمن الرحیم
ولایت اُرُزگان به مرکزیت ترین کوت, جمعیت 320.589 و مساحت 12.640 کیلومتری و به زبان های پشتو و فارسی دری صحبت میکنند و 5 ولسوالی دارد.
یکی از ولسوالی های ارزگان به نام دایکندی در سال 1384 به عنوان ولایت جداگانه و مستقل تشکیل شد, با تاسیس ولایت دایکندی و قرار گرفتن ولسوالی گیزاب در چوکات دایکندی برای مردم آنجا خوشایند مسرت بخش بود, متاسفانه مسئولین ولایت دایکندی در رابطه با آن منطقه غفلت و از نظر دور داشته و چندان موفق نبوده و در سال 1384 مرکزیت ولسوالی گیزاب بدون کدام مقاومت سقوط و در کام مخالفین دولت قرار میگیرد و از نظر سرک و مکتب و کلنیک های صحی و حکومت مرکزی و غیره دچار مشکلات فراوانی هست.
بهرحال خدمت شما خوانندگان محترم عرض کنیم که اقوام متعدد در ولایت ارزگان زندگی میکنند که در این جز قوم سادات حضور پررنگی در این ولایت دارند و اقوام متعدد قوم سادات ساکن این ولایت هستند و تنها در قراء و مناطق مختلف ولسوالی گیزاب همانند کاریزک بیری, رویان بیری, باجک بیری, سهور, لوره شیو, سر تگاب, قخور و میانه اطاق گزاب حدود 500 خانوار سادات زندگی میکنند(1390)
همین طور سادات اهل سنت نیز در مرکز ترین کوت ولایت ارزگان و ولسوالی های آن ولایت ساکن هستند که برخی از مشاهیرشان عبارتند از:
سید سرور پاچا, حاج سید نور آغا, عبدالشکور جان آغا, حاج عبدالقیوم آغا, مرحوم سید جلال آغا, سید علم شاه آغا از خاص ارزگان, سید اسماعیل شاه آغا, سید عبدالرحمن خان آغا, از ولسوالی چهار چین, شرف الدین آغا, از ولسوالی چوره, شاه ولی آغا از ولسوالی دهرا وود, سید عبدالوهاب آغا از ولسوالی گیزاب و غیره, سادات تشیع و تسنن اکثرا موسوی نسب می باشند و تعدادی نیز سادات حسنی و حسینی هستند.
برخی مشاهیر سادات ارزگان عبارتند: سید کلان که انسان عباد و صاحب کرامت بوده است.
سید شاه لطیف که مردم منطقه در کنار قبر او از الله متعال حاجت میگیرند.
سید واعظ, سخنور و خطیب برجسته ارزگان.
عالم و روحانی رسالت مند حجت الاسلام و المسلمین شهید سید محمد ظفری از جمله شهدای روحانیت افغانستان که در سال 1357 هجری شمسی توسط کمونیست ها دستگیر و به شهادت رسید.
شهید سید یوسف, مرحوم سید محمد علی, سید شاه ملک, سید اکبر آخوند, مرحوم شاه زاده, سید صلوات, مرحوم سید اصغر کربلایی, حجج اسلام جناب آقای مرتضوی, نماینده مراجع در ارزگان و یکی دیگر از سادات باغچار ارزگان که در زمان کنونی میان فرهنگیان مطرح هست, سید ابوطالب مظفری میباشد, وی در حوزه علمیه مشهد درس خوانده و از بنیان گزاران انجمن شاعران مهاجر افغانستانی و مسئول بخش شعر دفتر هنر و ادبیات انقلاب اسلامی میباشد. او در بهار 1376 ه ش با همکاری یاران شاعر و نویسنده اش فصلنامه در دری را چاپ و منتشر کرد. از دیگر آثارش سوگ نامه بلخ , دفتر شعر مقاومت افغانستان , آخرین نسل , و مقاله های پژوهشی و نقد و بررسی ادبی است. سید هادی هاشمی فرزند سید اصغر سال 1361 ه ش در نگگ ولایت ارزگان متلود شد. او حافظ کل قرآن کریم می باشد و در حال حاضر در مقطع کارشناسی در مرکز جهانی علوم اسلامی مربوط حوزه علمیه قم اشتغال دارد.
کپی برداری از این مطلب با ذکر آدرس سایت www.sanglakh.com بلامانع میباشد.
(( ربنا و اجعلنا مسلمین لک و من ذریتنا امة مسلمة لک و ارنا منا سکنا و تب علینا ))
اللهم صل علی محمد و آل محمد و عجل فرجهم