سادات سنگلاخ با وجود جمعیت کم تنگی معیشت وطبیعتی خشن مردم سخاوتمند , با غیرت, متدین ,عالم پرور و دانشمند پرور و زحمتکش و سلحشور بودند که در سطح ملی و منتطقه‌ای مسئولیت هایی را نقش ایفا کرده اند. در دوران جهاد مقدس که افتخارات عظیم را کسب نموده است , مردم دره ی سنگلاخ همواره در دفاع از استقلال،آزادی، دین و ناموس مردم افغانستان از زمان هجوم انگلیس تا کنون همانند سایر هموطنان شان فداکاریها نموده و قربانیها داده اند. در دوران جهاد شکوهمند اسلامی دره ی سنگلاخ سنگر مقدم و سر افراز مقاومت از هر حزب و گروه و طایفه بود و به همین دلیل بارها و بارها مورد حملات سنگین هوایی و زمینی نیروهای اشغالگر و کمونیستان وابسته به آنها قرار گرفت و خسارات و تلفات زیادی را متحمل شد.دره ی سنگلاخ در زمان تجاوز دوصد هزار نفر از ارتش سرخ اتحاد شوروی سابق، مشهور به دره مقاومت گردید. چنانچه همه شاهد دلاوری، ایثار و فداکاری مجاهدان آن دره بودند.
یکی از وقایع غرور آفرین و یکی از هزاران داستان های مقاومت مقدس مردم سنگلاخ میتوان به حملات 22 شبانه روز مورد حملات و بم افگنی های رژیم روس قرار گرفت. تنها جایی که مردم در آن وضعیت برای پناه جویی یافتند، غارهایی بود که از آن به عنوان پناهگاه استفاده می کردند. در دومین روز محاصره، کودکانی که در غارها پنهان شده بودند، از فرط تشنگی و گرسنگی به هلاکت رسیدند. افراد دیگری که در آن پناهگاه بودند نیز بر اثر بم اندازی های مکرر دشمن در همان غار به شهادت رسیدند. بر اساس گفته های سید عالم، یکی از باشنده گان این محل، بعد از این واقعه تعدادی از اقارب بر آن شدند تا حداقل جنازه آن افراد را به پایین انتقال داده و دفن کنند، اما با صحنه فجیع و عجیبی روبه رو می شوند؛ آنها در نهایت تعجب می بینند که تمام افراد پناه جویی که به غار آمده بودند، درست به همان شکلی که نشسته و به شهادت رسیده بودند، مانده و جسمشان به کلی پوسیده شده است.
برای دیدن صحبت های شهید مشتاق در مورد مقاومت مقدس مردم سنگلاخ در برابر متجاوزین شوروی اینجا کلیک نمایید.